Lesbrief - Steengoed, keigaaf!

Wat kun je allemaal ontdekken en onderzoeken aan een steen?

In deze lesbrief staat het voorbereidings- en verwerkingsmateriaal voor op school bij de les ‘Steengoed, keigaaf’ voor groep 3.

Er zijn veel verschillende stenen en mineralen die je op allerlei manieren kan sorteren en onderzoeken. In de tentoonstelling vinden we een aantal stenen. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten? En waar komen stenen vandaan?

Iedereen zoekt een steen uit en krijgt een stenenpaspoort om in te vullen. Zitten er kristallen of fossielen in? Hoe groot en zwaar is hij? Zijn er stenen die kunnen drijven? Ook teken je de steen na. Als het paspoort compleet is en je een stempel hebt gehaald, doe je in de themazaal een stenenbingo. Je leert in deze les waarnemen en eenvoudige onderzoeken uitvoeren.  

Lesdoel

Je leert overeenkomsten en verschillen benoemen, op verschillende manieren sorteren en eenvoudige proefjes uitvoeren. Daarnaast kom je in aanraking met de diversiteit aan stenen en mineralen op aarde.

De les sluit aan op:

Kerndoel 33 - Rekenen/wiskunde > Meten en meetkunde

Kerndoel 42 - Oriëntatie op jezelf en de wereld > Natuur en techniek

Deze les is ook te boeken als onderdeel van het Wetenschap- & technologiemenu.

Vooraf kan klassikaal of in groepjes alvast aandacht worden besteed aan ‘’verschillen en overeenkomsten’’. Met de kijkbladen over schoenen en zeedieren kunnen kinderen oefenen met het zien en benoemen van verschillen en overeenkomsten.

- Wat zie je?

- Welke vinden jullie mooi of niet mooi?

- Zijn ze allemaal verschillend of hetzelfde?

- Wat is er allemaal verschillend?

- Wat lijkt op elkaar of is hetzelfde?

Hiermee kan de klas in gesprek gaan over de aspecten waar je naar kijkt als je twee dingen met elkaar vergelijkt. De kleur van twee vissen of twee paar schoenen kan hetzelfde zijn, maar de vorm heel anders. Waar kan je allemaal op letten? Kleur, vorm, grootte, hoogte en versiersels (bij schoenen), soort dier (bij de zeedieren) etc.

In de les zullen we hetzelfde gaan doen met stenen. 

Wat kan je allemaal ontdekken en onderzoeken aan een steen?

We starten in de tentoonstelling waar we op weg naar de lesruimte een aantal hele verschillende stenen vinden waar kort iets over wordt verteld. De stenen nemen we mee naar de lesruimte.

In de lesruimte zitten de leerlingen in een kring rond een aantal stenen. We hebben een gesprek over de overeenkomsten en verschillen en bespreken waar stenen vandaan komen.

Vervolgens kiezen de leerlingen allemaal een steen uit die ze willen onderzoeken. Ze krijgen een paspoort voor hun steen die ze in moeten vullen. Ze gaan de steen natekenen, meten, wegen, ze zoeken of er kristallen inzitten, geven aan hoe mooi de steen is etc. Als het paspoort compleet is krijgen ze een stempel en kunnen ze aan de slag met de stenenbingo.
De leerlingen hoeven niet in groepjes te werken en bepalen zelf de volgorde waarin ze het paspoort invullen. De paspoorten gaan uiteraard mee naar school.

Aan het einde van de les gaan we weer in de kring zitten en bespreken we de uitkomsten. Wie heeft er iets bijzonders ontdekt? Zijn er stenen die kunnen drijven? Wie heeft er een hele mooi steen en wil die graag laten zien? Wat was leuk om te doen?
Tot slot laat de museumdocent nog een hele bijzondere steen zien. Deze is aan de buitenkant niet zo mooi en bijzonder maar van binnen...

Maak je eigen stenenmuseum

Leerlingen hebben in de les kennis gemaakt met een flinke verzameling stenen.

In de klas kunnen ze ook een mini-museum maken met hun eigen gevonden stenen (kan ook met andere objecten zoals blaadjes of veertjes). In een museum horen natuurlijk ook bordjes met informatie over de steen. Waar heb je hem gevonden? Heeft de steen een naam? En misschien zijn er elementen uit het stenenpaspoort die leuk zijn om weer te benoemen. Bijvoorbeeld hoe zwaar de steen is. Met een paar vergrootglazen erbij kunnen ook de details goed bekeken worden.

Zo maken de leerlingen hun eigen verzameling en zien ze de diversiteit aan stenen die zijn gevonden en kunnen ze die ook met elkaar gaan vergelijken.

Twee boeken hieronder die u kunt bestellen voor in de klas. 

• Edelstenen voor kinderen, Ula Rosenberger
• Schatten uit de natuur, Dan Green

Ook kunt u een zoekkaart stenen bestellen, die de leerlingen help bij het determineren van gesteenten, bijvoorbeeld bij de IVN.