Lesbrief - Wilde dieren in Nederland

Hoe overleven wilde dieren in Nederland?

In deze lesbrief staat de voorbereidings- en verwerkingsmateriaal bij de les 'Wilde dieren in Nederland' voor de groepen 3 en 4.

Ja, in Nederland wonen wilde dieren! Alle dieren die geen huisdier zijn, zijn wild. Helaas is Nederland volgebouwd met drukke autowegen, spoorrails, grote steden en bedrijven. Dat maakt het leven voor veel wilde dieren lastig!

Door middel van opdrachten ontdek je wat wilde dieren nodig hebben om fijn en veilig te kunnen leven. Vervolgens maak je in kleine groepen een diervriendelijk landschap op een kleed. Je richt dit in met dieren, auto’s, tunnels, bruggen, water en groen en vormt zo het landschap waar mensen én dieren goed kunnen samenleven.

Lesdoel

Je denkt na over creatieve oplossingen zodat mens en dier in de toekomst beter kunnen samenleven.

Deze les sluit aan op

Kerndoel 39 - Oriëntatie op jezelf en de wereld > Mens en samenleving

Kerndoel 47 en 49 - Oriëntatie op jezelf en de wereld > Ruimte

En op duurzaam ontwikkelingsdoel:

SDG 11, SDG 13, SDG 14

Voor u naar het Museon komt kunt u samen met de leerlingen nadenken over het voorkomen en leven van wilde dieren in Nederland.

• Zijn ze weleens wilde dieren tegen gekomen? Welke? Denk aan bos-, strand- en duinwandelingen.
• Is een dier dat in de dierentuin woont ook een wild dier?
• Hoe komen wilde dieren aan hun eten?

Big Five grootste wilde dieren Nederland zijn:

1. edelhert, is het grootste in het wild levende dier van Nederland.
2. wilde zwijn
3. ree 
4. das
5. vos

U kunt de wilde dieren die in Nederland leven hier checken. 

Als voorbereiding op de les in het Museon kunt u het filmpje van School TV bekijken dat gaat over een oversteekplaats voor dieren.

Of bekijk dit filmpje van School TV waarin juist een natuurverbinding wordt gemaakt onder een snelweg door.  

Wat zijn wilde dieren?

De les wordt gegeven in de zaal 'Leefruimte voor mens en dier' waar we beginnen met het bespreken van wat we precies bedoelen met ‘wilde dieren’. Tellen dierentuindieren ook mee? Ook ontdek je meer over het leven van de diverse dieren die in de leszaal te zien zijn. Weten ze hoe het komt dat je de roerdomp zelden ziet in het riet en dat dassen een matras maken om op te slapen? En waarom worden er soms speciale bruggen en tunnels voor deze dieren gebouwd?

Zelf op onderzoek in de zaal

Na een korte uitleg ga je in kleine groepen zelfstandig aan het werk. Bij verschillende opgezette dieren in de leszaal voer je opdrachten uit, waarbij je o.a. ook de stekels van een egel kunnen voelen, een opgezette hond mag aaien en door een dassentunnel kunt kruipen. Door de opdrachten ontdek je wat deze dieren nodig hebben om fijn en veilig te kunnen leven. Helaas is Nederland volgebouwd met drukke autowegen, spoorrails, grote steden en bedrijven. Dat maakt het leven voor veel dieren lastig! Met elkaar bedenk je daar oplossingen voor.

Landschap maken voor mens en dier

Na deze activiteiten pas je de nieuw verworven kennis toe bij het herinrichten van een verstedelijkt landschap. Met dieren, auto’s, tunnels, bruggen, water en groen vormen je het landschap om tot een plek waar mensen én dieren goed samen kunnen leven. Van de eindresultaten mogen natuurlijk foto’s gemaakt worden.

Onderstaande activiteiten zijn afzonderlijk beschreven, maar ook erg goed te integreren tot een geheel.

• Veilig naar school? Welke hindernissen kom je tegen op weg naar school? En welke oplossingen zijn daarvoor bedacht? Een zebrapad voor een drukke weg? Of stoplichten?
• Verkeersborden voor dieren? Weet een muis wat een stoplicht betekent? Kan een muis veilig van jouw huis naar jouw school toelopen of naar het gymlokaal verderop in de wijk? Loop samen een bekende route en tel met elkaar hoe vaak deze route voor een muis onveilig zou zijn, omdat hij de betekenis van stoplichten en zebra’s niet kent. 
• Welke wilde dieren leven er in onze wijk? Na een oriënterend wandelingetje buiten wordt er met de groep een lijst gemaakt.
• Daarna kies je van de lijst een dier en teken of schilder je een verkeersbord voor dieren: pas op voor de overstekende muis!      
• Ook op school kan een diervriendelijk landschap worden ingericht. Gebruik dieren, bruggen en tunnels die je zelf maakt van: klei, papier-maché, wc-rollen etc.

Suggestie voor een bewegingsles

1. Er zijn 3 groepen, dassen, eekhoorns en auto’s
2. Klem tussen twee kasten dubbelgevouwen matten voor de dassen (1e groep)
3. Maak een trap op het klimrek als veilige plek voor de eekhoorns (2e groep)
4. Tussendoor rijden auto’s (3e groep) 
5. De eekhoorns en dassen moeten veilig van de ene plek naar de andere kunnen komen zonder geraakt (getikt) te worden door een auto.

En nu zelf aan de slag

Er zijn grote wilde dieren maar ook kleine. De kans is groot dat er rond de school en misschien ook thuis in de tuin of struiken wilde dieren leven. Denk maar eens aan vogels, egels, mieren, bijen etc. 

Welke dieren denk je dat er rond school of thuis leven?

Maak een opsomming op het bord. Daarna ga je samen oplossingen bedenken voor de dieren, zodat ze een beter leven hebben in de stad. Denk ook aan de zomer en winter. 

Zaadbommen maken in lente

Pinda's of fruit rijgen in de winter

Zorgen voor stenen (insecten) en struiken (vogels) en holletjes (egels) waar dieren onder en in kunnen schuilen

Maak een insectenhotel en zet hem bij de plekken waar je zaadbommen gooit. 

De volgende sites zijn interessant om te bekijken. Ze gaan over de dieren die aan de orde zijn gekomen tijdens de les:

https://www.schooltv.nl/video/het-klokhuis-dassen/#q

https://www.schooltv.nl/video/de-europese-otter-een-echte-zwemkampioen/#q

https://www.schooltv.nl/video/egels-op-jacht-naar-nootjes/#q

https://www.schooltv.nl/video/burlende-herten-de-bronsttijd-van-de-edelherten/#q=edelhert

Bloem of zaadbommen:

https://guerrillagardeners.nl/stap-voor-stap-bloembommen-zaadbommen-maken/

Pindaslinger of fruitslinger maken:

https://www.spelactief.nl/activiteiten/natuur/pindaslinger-maken

Diervriendelijk tuinieren:

www.buitenlevengevoel.nl/diervriendelijk-tuinieren/

Insectenhotel maken:

https://www.duurzaamthuis.nl/start-nu-je-eigen-insectenhotel