Logo One Planet
Wim Drossaert (Foto: Janita Sassen)
Wim Drossaert (Foto: Janita Sassen)

De watertransitie

‘De politiek moet begrijpen hoe we drinkwater maken’

Waar velen zich – terecht – druk maken om de energietransitie, is er ook een die minder bekend is maar minstens zo urgent: de watertransitie. Wim Drossaert, ceo van waterbedrijf Dunea, over de toekomst van duurzaam drinkwater in Nederland.

De ironie ten top: een groot deel van het jaar weet het westen van Nederland niet hoe hard het water naar de zee moet pompen. Tegelijkertijd dreigt toenemende droogte door klimaatverandering. "We hebben zat water, maar het valt op de verkeerde momenten", legt Wim Drossaert uit. "De afgelopen drie zomers waren extreem droog. Meerdere waterbedrijven balanceerden op het randje van wel of niet voldoende drinkwater kunnen leveren."

Zandloper

Als ceo van Dunea, dat drinkwater levert in Zuid-Holland, staat Drossaert midden in de problematiek van de klimaatverandering. Hij vertelt dat toeristen in hotels in Kaapstad een zandloper meekrijgen: langer mogen ze vanwege het watertekort niet douchen. „Zo ver is het in Nederland nog niet, maar de waterbedrijven moeten er alles aan doen om een toekomst met voldoende schoon drinkwater te garanderen.""

In de bijlage

De strijd voor een blijvende duurzame waterlevering voert Dunea op twee fronten: op technologiegebied en beleidsmatig. Laatstgenoemde is vaak een uitdaging. Het bedrijf opereert in een spanningsveld van politieke afwegingen, financiële beperkingen, omgevingsvergunningen en inspraakmomenten. "Ik zeg wel eens gekscherend dat je drinkwater in alle plannen pas tegenkomt in de bijlage. De gemeenten gaan ervan uit dat het wel goed komt."

Maar dat gaat niet vanzelf. Tot 2040 worden alleen in Dunea-gebied al zo’n 150.000 nieuwe woningen gebouwd. En die moeten allemaal van drinkwater worden voorzien. "We produceren zo’n 85 miljard liter water per jaar en we moeten in vrij korte tijd naar honderd, anders kunnen we die mensen niet aansluiten."

Knopen doorhakken

De techniek en kennis heeft Dunea in huis. Om die toe te passen, zijn samenwerking en samenspraak cruciaal. "We hebben oplossingen maar tegelijkertijd ook jaren nodig om die te realiseren. Dan moet je beslissingen nemen, keuzes maken. In het oosten van het land vragen lokale en regionale overheden zich bijvoorbeeld af: moet je overal intensieve landbouw bedrijven terwijl je schaars grondwater hebt? Dat soort knopen moeten we echt doorhakken. Daarom moet de politiek begrijpen hoe we drinkwater maken."

Wereldwijd neerzetten

Ondertussen werkt Dunea hard verder aan innovatieve technologie. Zo is er het Freshman-project met een aantal instituten, waarbij van brak water onder het duingebied drinkwater wordt gemaakt. "Dat is nog niet eerder gedaan. Als dit slaagt, kunnen we het wereldwijd neerzetten." Er liggen nog tal van uitdagingen. Die kosten vaak veel tijd en geld. "Mensen vragen waarom we het toilet nog doorspoelen met drinkwater. Om dat overal met grijs water te doen, moeten álle huishoudens worden aangesloten op een nieuw leidingstelsel en moeten er bovendien inpandig allerlei aanpassingen worden gedaan. Zo’n project zou nog tien keer groter zijn dan de energietransitie."

Duurzaam warmen én koelen

Aquathermie is een innovatie die wel al wordt toegepast. Deze bron van duurzame energie uit water heeft een grote toekomst. De energie wordt gebruikt om warmte te leveren aan huishoudens. "We hebben berekend dat we hiermee in potentie voor veertig procent in de warmte in Zuid-Holland kunnen voorzien."

Maar met aquathermie kunnen ruimtes ook duurzaam koeler worden gemaakt dan met airco’s. Samen met vastgoedbedrijf Unibail-Rodamco-Westfield realiseerde Dunea het grootste aquathermieproject ter wereld: winkelcentrum Mall of the Netherlands in Leidschendam wordt sinds 2020 gekoeld met rivierwater van Dunea.

24 uur per dag kraanwater

Vrijwel iedereen is zich inmiddels bewust van de noodzakelijke energietransitie. Het besef dat we van het gas af moeten, is door de stijgende energieprijzen en de oorlog in Oekraïne nog flink versterkt. De urgentie van een watertransitie is onbekender. "Ik zeg wel eens: 'Wij zitten ondergronds, dat leeft niet zo.' We zijn er trots op dat we vierentwintig uur per dag water uit de kraan garanderen, maar dat is geen vanzelfsprekendheid."

Een manier om die boodschap over het voetlicht te brengen is het jarenlange partnerschap met One Planet. "Hier laten we onze innovaties zien, liefst met demonstraties. Het is bovendien een platform om kennis te delen met partners, bijvoorbeeld over de pionierende aquathermietechnologie."

Impact van de jeugd

Dunea wil midden in maatschappij staan, meespelen in alle transities die gaande zijn. Het is daarom heel belangrijk om bij One Planet, het nieuwe initiatief van Museon-Omniversum, waar veel scholieren en studenten komen, het verhaal te vertellen. "Wij zien dat de jeugd steeds meer geïnteresseerd is in dit onderwerp, misschien wel meer dan vorige generaties. Nieuwe werknemers komen naar ons omdat ze impact willen hebben. En zo hoort het ook: niet klagen, maar meewerken aan oplossingen."


WATERVOORZIENING IN NEDERLAND

Nederland telt tien waterleveranciers die verdeeld zijn in twee categorieën: de een maakt drinkwater uit grondwater, de ander uit oppervlaktewater. Dunea behoort tot de laatste categorie. Het bedrijf produceert en levert aan circa 1,3 miljoen klanten drinkwater in het westelijk deel van Zuid-Holland. Dunea beheert al ruim 140 jaar drie duingebieden en beschermt daar de drinkwaterwinning.

Meer info: dunea.nl


WATERBEWUST

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben 785 miljoen mensen – ongeveer een op de tien mensen – geen toegang tot schoon drinkwater. Voor mensen in Nederland lijkt water daarentegen vanzelfsprekend. Volgens voorlichtingsbureau NIBUD verbruikt een huishouden van twee personen gemiddeld 93m³ water per jaar. Een gezin van vier personen verbruikt jaarlijks gemiddeld 163m³. Dat kan minder. Er zijn allerlei manieren om duurzaam met drinkwater om te gaan. Denk aan: korter douchen, de vaatwasser pas aanzetten als de machine vol zit, lekkages checken en water uit een regenton gebruiken voor de planten.

Meer tips: dunea.nl/waterbewust


Tekst: Robert Heeg