Logo One Planet
Ingrid Thijssen (Foto: Janita Sassen)
Ingrid Thijssen (Foto: Janita Sassen)

‘Het is aan ons het peloton over de streep te brengen’

Duurzaam Nederlands bedrijfsleven

Het Nederlandse bedrijfsleven wil duurzaam de toekomst in. Maar zijn ondernemers wel klaar voor een nieuw kompas? Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW, is ervan overtuigd dat de visie ook werkelijkheid wordt.

‘Ondernemen voor Brede Welvaart’ heet de nieuwe koers van VNO-NCW en MKB-Nederland. Het Nederlands bedrijfsleven kiest daarmee voor een nieuwe rolopvatting. Economische groei blijft belangrijk, maar ook het bereiken van een inclusieve samenleving met gelijke kansen en een duurzaam Nederland als topprioriteit. Ingrid Thijssen, voorzitter van de werkgeversorganisatie licht de plannen nader toe.

In de nieuwe visie wordt gesproken van een ‘Nieuw Rijnlands model’. Wat is dat?

Thijssen: "In Nederland hebben we – in tegenstelling tot Angelsaksische landen – altijd vastgehouden aan een model dat rekening houdt met alle stakeholders. Dus niet alleen aandeelhouders, maar ook werknemers, klanten en leveranciers. Het Rijnlands model wordt dat genoemd. In onze nieuwe koers gaan we een stap verder. Dus niet alleen rekening houden met stakeholders die één op één gekoppeld zijn aan een bedrijf, maar ook kijken hoe je kunt bijdragen aan maatschappelijke vraagstukken in bijvoorbeeld jouw gemeente. Dat noemen wij het Nieuw Rijnlands model of Rijnlands model 2.0."

Hoe rollen jullie deze missie uit?

"In onze nieuwe missie hebben we een hele reeks aan voorstellen gedaan om de belangrijke maatschappelijke vraagstukken in ons land aan te pakken. Het is goed om te zien dat in het nieuwe coalitieakkoord veel van de plannen ook terugkomen en er fors meer geïnvesteerd wordt. Het SER-akkoord – oftewel het Energieakkoord voor duurzame groei, een overeenkomst uit 2013 tussen 47 partijen – is overgenomen door het nieuwe kabinet. Maar ook is extra geld uitgetrokken voor klimaat, het bouwen van woningen en de aanpak van het stikstofprobleem. Dat was broodnodig. Het bedrijfsleven pakt graag samen de handschoen op om van alle grote transities gezamenlijk een succes te maken."

Is het Nederlandse bedrijfsleven wel klaar voor zo’n nieuw kompas?

"Ja! Sterker nog; deze nieuwe visie is juist ingegeven door honderden gesprekken met ondernemers en is daarmee echt mede geïnitieerd door het hele brede Nederlandse bedrijfsleven. Ik kom vrijwel geen bedrijf tegen dat niet met duurzaamheid bezig is."
Toch zijn er vast organisaties waar inclusie en duurzaamheid niet behoren tot de intrinsieke motivatie? Hoe gaan ook zij écht veranderen?
"Bij grote veranderingen heb je altijd te maken met koplopers en achterblijvers. Maar iedere ondernemer die ik spreek, onderkent het belang van inclusie en duurzaamheid en ziet de noodzaak in om je bedrijf hier tijdig op aan te passen. Het is aan ons om vaart te maken en het peloton ook over de streep te brengen."

Heeft de coronacrisis het bedrijfsleven dichter bij een duurzame missie gebracht? Of zijn de eerste prioriteiten voor velen nu juist bedrijfseconomisch?

"Natuurlijk had de coronacrisis een enorme impact. Denk aan de enorme schulden die sommige ondernemers meedragen door de lockdowns. En de gevolgen van de oorlog in Oekraïne op het gehele Nederlandse bedrijfsleven zijn misschien nog wel groter. Die treffen iedere sector en ondernemers kunnen de hoge energieprijzen slecht doorberekenen. Maar die zien het juist ook als een kans om sneller te verduurzamen. Bovendien denken ondernemers niet alleen aan de korte termijn. Het is wel belangrijk dat met name het mkb ook geholpen wordt om te verduurzamen. Want veel duurzame oplossingen zijn op dit moment veel duurder dan de fossiele oplossing."

Hoe vertaalt dit zich in de praktijk?

"Nederlandse bedrijven doen het op dat gebied al heel goed; in de Dow Jones Sutainability Index behoren grote Nederlandse bedrijven tot de koplopers. Dat merkte ik bijvoorbeeld tijdens mijn recente bezoek aan de Verenigde Staten, waar echt een enorme waardering is voor de inzet van Nederlandse bedrijven op het gebied van duurzaamheid. Van de zonneauto’s van Lightyear tot oer-Hollandse papierfabrieken in Eerbeek die echt vooroplopen qua circulariteit en duurzaamheid."

Hoe maken jullie een jonger publiek bewust van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo)?

"Het is ontzettend belangrijk dat we jongeren zo goed mogelijk betrekken bij alles wat er moet gebeuren om de aarde, inclusief de economie, te verduurzamen. Dat is een titanenklus en daar hebben we iedereen bij nodig. Van jongeren moeten ook nieuwe ideeën komen, zij zijn vaak de drijvende kracht achter verandering. Ik vind de acties van One Planet dan ook supergoed en zou daar graag in gesprek gaan met jongeren of andere groepen. Je kunt en wilt immers niet ondernemen op een uitgeputte aarde. En ook ondernemers hebben kinderen en kleinkinderen aan wie ze de aarde én hun bedrijf duurzaam over willen dragen."

Over welk resultaat ben je tot dusver vooral tevreden?

"Ik ben heel trots op de mooie plannen van onze industrie om over te schakelen op bijvoorbeeld waterstof, elektra, of andere manieren om te verduurzamen. Er is veel kritiek, maar juist de industrie timmert volop aan de toekomst. Bedrijven hebben samen met ons hun plan op tafel gelegd om hun CO2-uitstoot meer en sneller naar beneden te brengen dan zou moeten volgens Europa of het Nederlandse klimaatakkoord. Mijn zorg is wel dat de infrastructuur, de vergunningen en de noodzakelijke regelgeving niet op tijd komen. We moeten daar met de overheid massaal de schouders onder zetten om de zaak te versnellen."

VAN PLAN NAAR ACTIE

‘Ondernemen voor Brede Welvaart’ werd vorig najaar als gezamenlijke visie van VNO-NCW en MKB-Nederland gepresenteerd. Samen vertegenwoordigen de organisaties bijna negentig procent van de werkgelegenheid; van zelfstandigen tot het mkb tot de grote bedrijven. De nieuwe koers wordt daarmee gedragen door vrijwel het gehele Nederlandse bedrijfsleven. Hoogste prioriteit heeft de overgang naar een klimaatneutrale, circulaire samenleving en een samenleving met gelijke kansen voor iedereen. Ondernemers pakken hiermee nadrukkelijk hun verantwoordelijkheid voor maatschappelijke vraagstukken. Veel van de ideeën en voorstellen zijn al verder uitgewerkt en worden nu omgezet in acties. Bijvoorbeeld via de afspraken met de vakbeweging in de SER over een inclusieve arbeidsmarkt en een klimaatplan. Ook is er met natuurorganisaties, boeren en bouwers een plan ontwikkeld voor het oplossen van het stikstofvraagstuk.


Meer info: vno-ncw.nl/onze-nieuwe-koers
Tekst: Robert Heeg